Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ - Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ
Ο καρκίνος του πνεύμονα ήταν ασυνήθιστη νόσος πριν την εμφάνιση του καπνίσματος και δεν είχε ακόμη αναγνωρισθεί ως ιδιαίτερη νοσολογική οντότητα έως το έτος 1761, ενώ διαφορετικές πτυχές του περιγράφηκαν το έτος 1810. Οι κακοήθεις όγκοι του πνεύμονα αποτελούσαν μόλις το 1% όλων των καρκίνων που διαπιστώθηκαν σε αυτοψίες κατά το έτος 1878, ωστόσο το ποσοστό αυτό αυξήθηκε κατά 10-15% κατά τις αρχές του 1900.
Αναφορές περιπτώσεων καρκίνου πνεύμονα στην Ιατρική Βιβλιογραφία απαριθμούσαν μόνο 374, παγκόσμια κατά το έτος 1912, ωστόσο μια ανασκόπηση βασισμένη σε αυτοψίες κατέδειξε ότι η επίπτωση του καρκίνου του πνεύμονα είχε αυξηθεί από 0.3% στο έτος 1852 σε 5.66% στο έτος 1952. Κατά το έτος 1929 ο Γερμανός Ιατρός Fritz Lickint αναγνώρισε τη σχέση μεταξύ καπνίσματος και καρκίνου του πνεύμονα , εύρημα το οποίο είχε σαν αποτέλεσμα την έναρξη μιας επιθετικής εκστρατείας κατά του καπνίσματος. Η πρώτη τεκμηριωμένη επιδημιολογική μελέτη η οποία απέδειξε τη σχέση μεταξύ καπνίσματος και καρκίνου του πνεύμονα δημοσιεύθηκε από Βρετανούς Ιατρούς το έτος 1956. Ακολούθησε το έτος 1964, η σύσταση Γενικών Χειρουργών των ΗΠΑ για διακοπή του καπνίσματος.
Το κάπνισμα, ιδιαίτερα τσιγάρων, είναι ο κυρίαρχος παράγοντας κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα. Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει περισσότερα από 60 γνωστά καρκινογόνα, μεταξύ αυτών ραδιοϊσότοπα λόγω διάσπασης ραδονίου, νιτροζαμίνες και βενζο-πυρένιο. Επιπλέον η νικοτίνη φαίνεται να εμποδίζει την ανοσολογική αντίδραση σε ιστούς που εκτίθενται σε νεοπλασματική αύξηση.
Ο κίνδυνος εμφάνισης βρογχογενούς καρκίνου του πνεύμονα αυξάνεται ανάλογα με τον αριθμό των ετών και των τσιγάρων που καταναλώνει το άτομο, ενώ οι κίνδυνοι ελαττώνονται με τη διακοπή του καπνίσματος. Καπνιστές 20 τσιγάρων/ημερησίως για 20 έτη εμφανίζουν 10-15 φορές συχνότερα καρκίνο του πνεύμονα από μη καπνιστές, ενώ αν καπνίζουν 40 τσιγάρα, ο κίνδυνος διπλασιάζεται. Η σχέση δόσης-απόκρισης καπνίσματος και καρκίνου του πνεύμονα είναι γραμμική με την ένταση του καπνί-σματος (π.χ. 3 πακέτα Χ 10 έτη= 3σιος κίνδυνος σε σχέση με 1 πακέτο Χ 10 έτη), και εκθετική με τη διάρκεια του καπνίσματος (1 πακέτο Χ 30 έτη = 10σιος κίνδυνος σε σχέση με 1 πακέτο Χ 10 έτη).
Η διακοπή του καπνίσματος ελαττώνει τον κίνδυνο σε οποιαδήποτε ηλικία και αν γίνει. Όμως ο κίνδυνος παραμένει αυξημένος σε σχέση με άτομα που δεν έχουν καπνίσει ποτέ, ακόμη και 40 έτη μετά τη διακοπή. Οι περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του πνεύμονα στις αναπτυγμένες χώρες σήμερα εμφανίζονται σε πρώην καπνιστές. Ο σχετικός κίνδυνος μετά τη διακοπή του καπνίσματος ελαττώνεται στο 50% στα 5 χρόνια, 80% στα 10 έτη και σε διάστημα μεγαλύτερο των 15 ετών προσεγγίζει αυτόν των μη καπνιστών.
Οι καπνιστές άλλων μορφών όπως πούρων και πίπας εμφανίζουν μικρότερη συχνότητα βρογχογενούς καρκίνου του πνεύμονα από τους καπνιστές τσιγάρων. Τα τσιγάρα με φίλτρο ή μικρή περιεκτικότητα σε πίσσα δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι λιγότερο
βλαπτικά από τα κοινά τσιγάρα. Από τις 1.200 χημικές ουσίες που περιέχει ο καπνός του τσιγάρου πολλές είναι καρκινογόνες, όπως το 3-4 βενζοπυρένιο και το πολώνιο-210. Άτομα που αναπτύσσουν καρκίνο του πνεύμονα υπό την επίδραση καρκινογόνων ουσιών του καπνού, εμφανίζουν ενεργοποίηση του ενζύμου αρυλ-υδροξυλάσης των υδρογονανθράκων στην επιφάνεια των επιθηλιακών κυττάρων. Αντίθετα, σε μη καπνιστές υγιείς το ένζυμο δεν ενεργοποιείται. Αυτό δηλώνει ότι πιθανά υπάρχουν άτομα που είναι εκτεθειμένα σε κίνδυνο εμφάνισης βρογχογενούς καρκίνου του πνεύμονα αν καπνίσουν τσιγάρα. Η σχέση μεταξύ καπνιστών που εκτίθενται σε επαγγελ-
ματικούς παράγοντες που επίσης σχετίζονται με τον καρκίνο του πνεύμονα είναι ακόμη εντονότερη. Για παράδειγμα εργάτες που εκτίθενται σε αμίαντο και καπνίζουν έχουν 50 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν καρκίνο του πνεύμονα από μη καπνιστές εργάτες άλλων επαγγελμάτων.
Η σύνδεση του καρκίνου του πνεύμονα με το αέριο ραδόνιο αναγνωρίσθηκε για πρώτη φορά μεταξύ ανθρακωρύχων στα όρη Ore κοντά στο Schneeberg στη Σαξωνία. Στα ορυχεία αυτά εξορυσσόταν ασήμι έως το έτος 1470, ωστόσο βρέθηκε ότι ήταν πλούσια σε ορυκτά ουρανίου συνοδευόμενα από ράδιο και το αέριο ραδόνιο . Οι ανθρακωρύχοι εμφάνισαν σε αυξημένο ποσοστό ασθένεια στους πνεύμονες η οποία τελικά αναγνωρίσθηκε το έτος 1870, ότι επρόκειτο για καρκίνο. Κατά τη δεκαετία του 1960 επιβεβαιώθηκε ότι το ραδόνιο ήταν αιτία για τον καρκίνο του πνεύμονα.
Η πρώτη επιτυχής πνευμονεκτομή για τον καρκίνο του πνεύμονα πραγματοποιήθηκε κατά το έτος 1933, ενώ η παρηγορητική χημειοθεραπεία χρησιμοποιήθηκε από τη δεκαετία του 1940.
Κατά τη δεκαετία του 1950 εφαρμόσθηκε ριζική ακτινοθεραπεία σε ασθενείς με σχετικά πρώιμο στάδιο καρκίνου του πνεύμονα εκεί όπου υπήρχαν αντενδείξεις για χειρουργική επέμβαση, όπου και χρησιμοποιήθηκαν υψηλές δόσεις ακτινοβολίας .
Το 1997 εφαρμόσθηκε η συνεχής επιταχυνόμενη υπερ-κλασμα-τοποιημένη ακτινοθεραπεία που θεωρήθηκε βελτιωμένη σε σχέση με τη συμβατική ριζική ακτινοθεραπεία.
Ανεπιτυχείς ήταν οι προσπάθειες θεραπευτικής αντιμετώπισης του μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα κατά τη δεκαετία 1960 με χειρουργικές εκτομές , και ακτινοθεραπεία. Τέλος, κατά την δεκαετία του 1970 αναπτύχθηκαν επιτυχή σχήματα χημειοθεραπείας.
Ο συντάκτης
Νικόλαος Α. Χρυσανθακόπουλος
Ο καρκίνος του πνεύμονα ήταν ασυνήθιστη νόσος πριν την εμφάνιση του καπνίσματος και δεν είχε ακόμη αναγνωρισθεί ως ιδιαίτερη νοσολογική οντότητα έως το έτος 1761, ενώ διαφορετικές πτυχές του περιγράφηκαν το έτος 1810. Οι κακοήθεις όγκοι του πνεύμονα αποτελούσαν μόλις το 1% όλων των καρκίνων που διαπιστώθηκαν σε αυτοψίες κατά το έτος 1878, ωστόσο το ποσοστό αυτό αυξήθηκε κατά 10-15% κατά τις αρχές του 1900.
Αναφορές περιπτώσεων καρκίνου πνεύμονα στην Ιατρική Βιβλιογραφία απαριθμούσαν μόνο 374, παγκόσμια κατά το έτος 1912, ωστόσο μια ανασκόπηση βασισμένη σε αυτοψίες κατέδειξε ότι η επίπτωση του καρκίνου του πνεύμονα είχε αυξηθεί από 0.3% στο έτος 1852 σε 5.66% στο έτος 1952. Κατά το έτος 1929 ο Γερμανός Ιατρός Fritz Lickint αναγνώρισε τη σχέση μεταξύ καπνίσματος και καρκίνου του πνεύμονα , εύρημα το οποίο είχε σαν αποτέλεσμα την έναρξη μιας επιθετικής εκστρατείας κατά του καπνίσματος. Η πρώτη τεκμηριωμένη επιδημιολογική μελέτη η οποία απέδειξε τη σχέση μεταξύ καπνίσματος και καρκίνου του πνεύμονα δημοσιεύθηκε από Βρετανούς Ιατρούς το έτος 1956. Ακολούθησε το έτος 1964, η σύσταση Γενικών Χειρουργών των ΗΠΑ για διακοπή του καπνίσματος.
Το κάπνισμα, ιδιαίτερα τσιγάρων, είναι ο κυρίαρχος παράγοντας κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα. Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει περισσότερα από 60 γνωστά καρκινογόνα, μεταξύ αυτών ραδιοϊσότοπα λόγω διάσπασης ραδονίου, νιτροζαμίνες και βενζο-πυρένιο. Επιπλέον η νικοτίνη φαίνεται να εμποδίζει την ανοσολογική αντίδραση σε ιστούς που εκτίθενται σε νεοπλασματική αύξηση.
Ο κίνδυνος εμφάνισης βρογχογενούς καρκίνου του πνεύμονα αυξάνεται ανάλογα με τον αριθμό των ετών και των τσιγάρων που καταναλώνει το άτομο, ενώ οι κίνδυνοι ελαττώνονται με τη διακοπή του καπνίσματος. Καπνιστές 20 τσιγάρων/ημερησίως για 20 έτη εμφανίζουν 10-15 φορές συχνότερα καρκίνο του πνεύμονα από μη καπνιστές, ενώ αν καπνίζουν 40 τσιγάρα, ο κίνδυνος διπλασιάζεται. Η σχέση δόσης-απόκρισης καπνίσματος και καρκίνου του πνεύμονα είναι γραμμική με την ένταση του καπνί-σματος (π.χ. 3 πακέτα Χ 10 έτη= 3σιος κίνδυνος σε σχέση με 1 πακέτο Χ 10 έτη), και εκθετική με τη διάρκεια του καπνίσματος (1 πακέτο Χ 30 έτη = 10σιος κίνδυνος σε σχέση με 1 πακέτο Χ 10 έτη).
Οι καπνιστές άλλων μορφών όπως πούρων και πίπας εμφανίζουν μικρότερη συχνότητα βρογχογενούς καρκίνου του πνεύμονα από τους καπνιστές τσιγάρων. Τα τσιγάρα με φίλτρο ή μικρή περιεκτικότητα σε πίσσα δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι λιγότερο
βλαπτικά από τα κοινά τσιγάρα. Από τις 1.200 χημικές ουσίες που περιέχει ο καπνός του τσιγάρου πολλές είναι καρκινογόνες, όπως το 3-4 βενζοπυρένιο και το πολώνιο-210. Άτομα που αναπτύσσουν καρκίνο του πνεύμονα υπό την επίδραση καρκινογόνων ουσιών του καπνού, εμφανίζουν ενεργοποίηση του ενζύμου αρυλ-υδροξυλάσης των υδρογονανθράκων στην επιφάνεια των επιθηλιακών κυττάρων. Αντίθετα, σε μη καπνιστές υγιείς το ένζυμο δεν ενεργοποιείται. Αυτό δηλώνει ότι πιθανά υπάρχουν άτομα που είναι εκτεθειμένα σε κίνδυνο εμφάνισης βρογχογενούς καρκίνου του πνεύμονα αν καπνίσουν τσιγάρα. Η σχέση μεταξύ καπνιστών που εκτίθενται σε επαγγελ-
ματικούς παράγοντες που επίσης σχετίζονται με τον καρκίνο του πνεύμονα είναι ακόμη εντονότερη. Για παράδειγμα εργάτες που εκτίθενται σε αμίαντο και καπνίζουν έχουν 50 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν καρκίνο του πνεύμονα από μη καπνιστές εργάτες άλλων επαγγελμάτων.
Η σύνδεση του καρκίνου του πνεύμονα με το αέριο ραδόνιο αναγνωρίσθηκε για πρώτη φορά μεταξύ ανθρακωρύχων στα όρη Ore κοντά στο Schneeberg στη Σαξωνία. Στα ορυχεία αυτά εξορυσσόταν ασήμι έως το έτος 1470, ωστόσο βρέθηκε ότι ήταν πλούσια σε ορυκτά ουρανίου συνοδευόμενα από ράδιο και το αέριο ραδόνιο . Οι ανθρακωρύχοι εμφάνισαν σε αυξημένο ποσοστό ασθένεια στους πνεύμονες η οποία τελικά αναγνωρίσθηκε το έτος 1870, ότι επρόκειτο για καρκίνο. Κατά τη δεκαετία του 1960 επιβεβαιώθηκε ότι το ραδόνιο ήταν αιτία για τον καρκίνο του πνεύμονα.
Η πρώτη επιτυχής πνευμονεκτομή για τον καρκίνο του πνεύμονα πραγματοποιήθηκε κατά το έτος 1933, ενώ η παρηγορητική χημειοθεραπεία χρησιμοποιήθηκε από τη δεκαετία του 1940.
Κατά τη δεκαετία του 1950 εφαρμόσθηκε ριζική ακτινοθεραπεία σε ασθενείς με σχετικά πρώιμο στάδιο καρκίνου του πνεύμονα εκεί όπου υπήρχαν αντενδείξεις για χειρουργική επέμβαση, όπου και χρησιμοποιήθηκαν υψηλές δόσεις ακτινοβολίας .
Το 1997 εφαρμόσθηκε η συνεχής επιταχυνόμενη υπερ-κλασμα-τοποιημένη ακτινοθεραπεία που θεωρήθηκε βελτιωμένη σε σχέση με τη συμβατική ριζική ακτινοθεραπεία.
Ανεπιτυχείς ήταν οι προσπάθειες θεραπευτικής αντιμετώπισης του μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα κατά τη δεκαετία 1960 με χειρουργικές εκτομές , και ακτινοθεραπεία. Τέλος, κατά την δεκαετία του 1970 αναπτύχθηκαν επιτυχή σχήματα χημειοθεραπείας.
Ο συντάκτης
Νικόλαος Α. Χρυσανθακόπουλος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου